نوسانات الکتریکی عامل اصلی آسیب رسیدن به قطعات برقی می باشند که با توجه به قطعی های برق چند سال اخیر، بیشتر از همیشه گریبانگیر مصرف کنندگان شده است. در این شرایط و با افزایش قیمت قطعات الکتریکی، استفاده از محافظ برق می تواند از بروز آسیب دیدگی های احتمالی جلوگیری کند.
اما محافظ برق چیست و چگونه می تواند از لوازم برقی محافظت کند؟ چه محافظ برقی مناسب لوازم برقی خانه است؟ برای پاسخ به این سوالات، با من همراه باشید.
محافظ برق چیست و چه کاری انجام می دهد؟
در یک تعریف ساده؛ محافظ برق یا محافظ ولتاژ وسیله ای است که با افت ولتاژ و افزایش ناگهانی ولتاژ، از برد برق و یک سری رله جدا شده و از آسیب رسیدن دستگاه متصل به آن جلوگیری می کند.
به عبارت دیگر محافظ برق وسیله ای است که از دستگاه های برقی در مقابل نوسانات شدید برق محافظت می کند. نوسان برق به وسیله عوامل طبیعی مانند رعد و برق و یا در ساعت های اوج مصرف که فشار زیادی به شبکه برق وارد می شود، به وجود می آید و وظیفه محافظ برق جلوگیری از رسیدن این نوسانات به دستگاه ها می باشد. به عنوان مثال استفاده از لوازم برقی با مصرف برق بالا مانند دستگاه جوشکاری نیز ممکن است برق خانه را دچار نوسان کند و اگر محافظ برق برای لوازم برقی خود ندارید، توصیه می شود در آن زمان کلیه لوازم برقی حساس را از برق بکشید.
در هنگام خرید محافظ برق، به چه نکاتی توجه کنیم؟
در هنگام مراجعه به یک فروشگاه لوازم الکتریکی با تعداد زیادی از محافظ های برق با قیمت های گوناگون و تعداد پریز های مختلف مواجه می شوید. برای اینکه بدانید کدام محافظ برق مناسب وسایل برقی شما است، باید یک سری اطلاعات اولیه قبل از خرید درباره آنها داشته باشید. در ادامه به این اطلاعات و نکات مهم در رابطه با محافظ برق اشاره می کنیم.


توان خروجی
محافظ های برق دارای یک توان خروجی مشخص هستند و با واحد ولت آمپر یا وات(از ضرب ولت و آمپر مقدار وات بدست می آید) نشان داده می شود. به عنوان مثال یک محافظ برق 6 خانه 2500 واتی می تواند حداکثر 2500 وات خروجی ارائه کند و اگر تنها یک دستگاه پر مصرف که 2500 وات توان نیاز دارد را به آن وصل کنید، از تمام توان آن استفاده کرده اید و در صورت وصل کردن یک وسیله دیگر امکان جرقه زدن و خرابی محافظ و دستگاه های متصل به آن وجود خواهد داشت. به همین خاطر است که گفته می شود به محافظ برق مخصوص کامپیوتر و لوازم صوتی و تصویری وسیله ای مانند جارو برقی که مصرف بالایی دارد را وصل نکنید.
تعداد و نوع پریزها
محافظ ها بسته به نوع استفاده و طراحی می توانند یک یا چند پریز داشته باشند. در هنگام انتخاب در بین بهترین محافظ های برق بازار، باید تعداد وسیله های برقی قابل اتصال را در نظر بگیرید تا امکان اتصال لوازم مختلف وجود داشته باشد. همچنین نوع طراحی قاب پریز ها نیز مهم است و باید به گونه طراحی شده باشند که در هنگام اتصال یک دوشاخه برق، مزاحمتی برای سایر خانه ها ایجاد نکند. علاوه بر این، برای برخی از افراد داشتن محافظ کودک روی پریز نیز اهمیت دارد تا از دست زدن کودکان به داخل پریز برق و برق گرفتگی آنها جلوگیری کند. نکته مهم دیگر جنس تیغه های به کار رفته در پریز برق است و در هنگام خرید یک محافظ برق به جنس تیغه ها نیز دقت داشته باشید که از مقاومت و کیفیت خوبی برخوردار باشد.
طول کابل
یکی دیگر از مهم ترین فاکتور های خرید محافظ برق، توجه به طول کابل است. برخی از محافظ ها به صورت یکپارچه و بدون کابل طراحی می شوند، اگر قصد جا به جا کردن محافظ را ندارید ، خرید یک محافظ مناسب بدون کابل منطقی خواهد بود. اما اگر قصد جا به جا کردن محافظ را دارید و یا فاصله پریز برق با وسیله زیاد است، باید به خرید محافظ های کابلی فکر کنید.
اکثر محافظ های برق موجود در بازار با طول کابل 1.5، 3 و 5 متری تولید می شوند و همیشه سعی کنید طول کابل را بیشتر از نیازتان تهیه کنید تا در صورت جابجایی و اضافه کردن دستگاه های جدید با کمبود کابل مواجه نشوید. همچنین بین مدل های مختلف قطر طول سیم و روکش را نیز چک کنید تا در صورت کشیده شدن کابل یا فشار آمدن به آن به آسانی پاره نشود و در طول زمان دوام خوبی داشته باشد.


زمان تاخیر
محافظ ها بر اساس توان و مداری که برایشان تعبیه شده است دارای زمان تاخیر اولیه متفاوتی هستند. زمان تاخیر اولیه بستگی به نوع وسیله مورد استفاده دارد و باید با توجه به نوع وسیله محافظ برق انتخاب شود. از آنجایی که در هنگام وصل شدن برق پس از قطع شدن، در لحظات اولیه ولتاژ امکان دارد تا بالای 2000 ولت نیز برود و باعث سوختن لوازم برقی خانه شود، محافظ های برق دارای زمان تاخیر اولیه هستند تا بتوانند برق را در حالت پایدار و استاندارد به دستگاه برسانند. مدت زمان تاخیر محافظ برق ها برای اکثر دستگاه های صوتی و تصویری مانند کامپیوتر و تلویزیون حدود 30 ثانیه تا 1 دقیقه است ولی برای لوازم برقی سنگین تر مانند کولر گازی و یخچال و فریزر حدود 4 تا 6 دقیقه است و علت آن این است که گاز داخل کمپرسور فرصت فروکش کش کردن داشته باشد و با استارت ناگهانی کمپرسور باعث سوختن آن نشود.
جنس و کیفیت بدنه
جنس بدنه محافظ ها تاثیر زیادی در ایمنی و دوام آنها دارد و در هنگام خرید باید یک محافظ برق با کیفیت بدنه بالا تهیه کرد. تقریبا همه محافظ برق ها از جنس پلاستیکی ساخته می شوند و بهترین متریال برای ساخت آنها پلاستیک ABS است. پلاستیک ABS مقاومت حرارتی بالایی دارد و در برابر اشتعال نیز مقاوم است، بنابراین می تواند از بروز فاجعه احتمالی جلوگیری کند. برخی دیگر از محافظ ها از PC یا پلی کربنات ساخته می شوند که نسبت به ABS از مقاومت بیشتری در برابر حرارت برخوردار است و می تواند مانع از آتش گرفتن محافظ شود.
گارانتی و برند معتبر
محافظ برق ها وظیفه حساس و مهمی در محافظت از لوازم برقی دارند و از آنجایی که قیمت لوازم برقی خانگی مانند تلویزیون و یخچال و فریزر به شدت بالا است، بهتر است که از محصولات با کیفیتی برای محافظت از آنها استفاده شود. به همین خاطر در هنگام خرید یک محافظ ولتاژ الکتریکی بهتر است که از برند های معروفی که مورد تایید اهل فن هستند و سابقه خوبی دارند استفاده کنید. همچنین از آنجایی که احتمال خراب شدن این محصولات بالا است، گارانتی محصول را نیز مورد نظر قرار دهید تا در صورت خرابی امکان تعویض و یا تعمیر آن وجود داشته باشد.
برای لوازم برقی مختلف چه محافظی مناسب است؟
در ادامه به معرفی مشخصات محافظ برق های مناسب برای هر یک از وسایل برقی می پردازم.
محافظ برق مناسب برای یخچال

• توانی بین 2000 تا 3000 وات

محافظ برق مناسب برای تلویزیون

• توانی بین 1000 الی 2500 وات

محافظ برق مناسب برای کولر

• توانی بین 3000 الی 5000 وات

جمع بندی
بدون تردید محافظ نوسان برق، نقش مهمی در سلامت و ایمنی تجهیزات شما به ویژه ملزومات الکتریکی گران قیمت مانند یخچال، کامپیوتر و دیگر وسایل ارزشمند شما دارد. با توجه به توضیحاتی که پیش تر داده‌ایم، لزوما محافظ برقی که قیمت بیشتری دارد، محافظ بهتری نیست و برای تعیین مناسب بودن یک محافظ باید مواردی مانند کافی بودن تعداد پریزهای محافظ، میزان انرژی اضافی مخربی که محافظ می تواند آن را جذب کند و ولتاژ بستن را مد نظر قرار داد.
به نظر شما دلایل خرید محافظ برق چیست و چه ویژگی هایی را برای خرید محافظ مناسب در نظر می گیرید؟