کمانچه یکی از قدیمی ترین و اصیل ترین سازهای ایرانی است. در حقیقت کمانچه ما در اصل ساز ویولن است. کمانچه سازی زهی آرشه ای است. زه بمعنی سیم و آرشه وسیله ای است که از موی دم اسب در قدیم ساخته می شد و امروزه از نخ های صنعتی مشابه موی دم اسب ساخته می شود و روی سیم ها کشیده شده و صدای دلنشین و مخملی این ساز بوسیله ی آرشه تولید می شود.
از سری سازهای آرشه ای در موسیقی ایران و اروپا می توان به کمانچه و قیچک از ایران و ویولن، ویولونسل، کنترباس از اروپا اشاره کرد، این سازها عموماً بعلت تولید صدای خوشایندشان در همه کشورها بسیار محبوب و مورد توجه هستند. کمانچه دارای چهار سیم است که از زیر به بم ر، لا، ر، لا یا می لا می لا کوک می شوند. این ساز دارای یک کاسه است که روی آن را با پوست می پوشانند، از کاسه دسته ای خارج شده که سیم های ساز از پایین ترین قسمت کاسه تا انتهای دسته کشیده می شوند و در انتها دسته ساز دور پایه ی گوشی ها پیچیده می شوند و بوسیله ی گوشی ها کوک می شوند. طول کلی ساز کمانچه حدود ۸۰ سانتی متر است. برای نواختن کمانچه ساز را روی زمین یا زانو می گذارند و ساز نسبت به بدن حالت موازی دارد.
اساتید کمانچه:
از مهمترین کمانچه نوازان می توان به علی اصغر بهاری، علی اکبر شکارچی، سعید فرج پوری، اردشیر کامکار، شروین مهاجر، علیرضا دریایی و کیهان کلهر اشاره کرد. در حال حاضر کیهان کلهر نوازنده ای است که کمانچه را به دنیا معرفی کرده و نقش او در شهرت جهانی موسیقی ایران و بطورخاص ساز کمانچه نقش بسزایی دارد.